ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเอง เพื่อควบคุมน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลเบญจลักษ์เฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา

Main Article Content

ประวิทย์ ไชยคุณ, พ.บ.
พัชสุดา ไชยสัตย์ พย.บ.

บทคัดย่อ

การศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลเบญจลักษ์เฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา วัตถุประสงค์ประเมินผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ก่อนและหลังการทดลอง เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง                 (quasi-experimental research) แบบหนึ่งกลุ่มเก็บข้อมูลก่อนและหลังการทดลอง (one-groups pretest-posttest design) ประชากรในการศึกษาคือผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้รับการรักษาในโรงพยาบาลเบญจลักษ์เฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา จำนวน 30 คน ระยะเวลาในทดลองจำนวน 3 เดือน ในช่วงเดือนตุลาคม ถึง ธันวาคม 2567


                  ผลการศึกษา พบว่า เมื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมสุขภาพ หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยคะแนนสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 2.27 ; 95%CI : 1.76-2.78) น้ำหนัก หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 0.93 ; 95%CI : 0.48-1.38) รอบเอว หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 0.63 ; 95%CI : 0.37-0.90) ความรู้ หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยคะแนนสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 8.66 ; 95%CI : 7.92-9.40) Fasting Blood Sugar (FBS) หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 4.27 ; 95%CI : 4.23-12.03) HbA1C หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 0.48 ; 95%CI : 0.36-0.59) Blood Urea Nitrogen (BUN) หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ                   (p-value<0.001; Mean Difference : 4.20 ; 95%CI : 2.80-5.59) Creatinine (Cr) หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value 0.002; Mean Difference : 0.12 ; 95%CI : 0.05-0.19) Cholesterol         หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 16.53 ; 95%CI : 11.79-21.27) Trigleceride (TG) หลังเข้าร่วมโปรแกรมมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 22.43 ; 95%CI : 15.13-29.73) Low-density Lipoprotein (LDL) หลังเข้าร่วมโปรแกรม                  มีค่าเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001; Mean Difference : 14.53 ; 95%CI : 8.73-20.33)     


                  ข้อเสนอจากผลการศึกษาดังนี้ โปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลเบญจลักษ์เฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ได้โดยใช้เวลา 3 เดือน ดังนั้นข้อเสนอแนะการพัฒนาโปรแกรมควรศึกษาในระยะเวลาที่ยาวขึ้น แต่เน้นการมีส่วนร่วมของบุคคลในครอบครัว ชุมชน เพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ไชยคุณ, พ.บ. ป. . ., & ไชยสัตย์ พย.บ. พ. (2025). ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเอง เพื่อควบคุมน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลเบญจลักษ์เฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา. วารสารวิจัยและพัฒนาสุขภาพศรีสะเกษ, 4(1), p. 184–195. สืบค้น จาก https://he03.tci-thaijo.org/index.php/SJRH/article/view/3824
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

American Diabetes Association. (2022). Standards of medical care in diabetes—2022.

Diabetes Care, 45(Supplement_1), S1-S264. https://doi.org/10.2337/dc22-s001

International Diabetes Federation. (2021). IDF Diabetes Atlas, 10th edition. Retrieved from

https://www.diabetesatlas.org/

International Diabetes Federation. (2023). IDF Diabetes Atlas, 11th edition. Retrieved from

https://www.diabetesatlas.org/

Nejhaddadgar, N., Darabi, F., Rohban, A., & Solhi, M. (2019). The effectiveness of

self-management program for people with type 2 diabetes mellitus based on PRECEDE-PROCEDE model. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 13(1), 440–443.

Pamungkas, R. A., & Chamroonsawasdi, K. (2020). Self-management based coaching program

to improve diabetes mellitus self-management practice and metabolic markers among uncontrolled type 2 diabetes mellitus in Indonesia: A quasi-experimental study. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 14(1), 53–61.

Savira, M., & Amelia, R. (2018). The effect of diabetes self-management education on Hba1c

level and fasting blood sugar in type 2 diabetes mellitus patients in primary health care in Binjai City of North Sumatera, Indonesia. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 6(4), 715.

กระทรวงสาธารณสุข. (2565). รายงานสถานการณ์โรคเบาหวานในประเทศไทย. สืบค้นจาก

https://www.moph.go.th

กระทรวงสาธารณสุข. (2566). รายงานสถานการณ์โรคเบาหวานในประเทศไทย. สืบค้นจาก

https://www.moph.go.th

กฤตกร หมั่นสระเกษ, ทัศนีย์ รวิวรกุล และ สุนีย์ ละกำปั่น. (2562). ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อการ

ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ใช้อินซูลิน. วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล, 25(2), 87–103.

ดวงมณี วิยะทัศน์ และ อุไร ศิลปะกิจโกศล. (2561). ผลของโปรแกรมการจัดกิจกรรมกลุ่มเรียนรู้ต่อพฤติกรรม

สุขภาพ และระดับน้ำตาลสะสมในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ในคลินิกโรคเบาหวาน โรงพยาบาลพนมสารคาม. วารสารการปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ์ไทย, 5(2), 39–54.

ทรงกรฎ ศฤงคาร, มยุรี นิรัตธราดร และ ปรีย์กมล รัชนกุล. (2563). ผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการ

ตนเองและครอบครัวต่อพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลและระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

วัชราภรณ์ นาฬิกุล, ลำไพร แทนสา และ สุรภา พิลาออน. (2563). ผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการ

ตนเองต่อการควบคุม ระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ โรงพยาบาลเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น. วารสารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น, 2(1), 77–90.

สำนักงานเขตสุขภาพที่ 10. (2565). รายงานสถานการณ์สุขภาพในเขตสุขภาพที่ 10. สืบค้นจาก

http://healthregion10.go.th

สำนักงานเขตสุขภาพที่ 10. (256). รายงานสถานการณ์สุขภาพในเขตสุขภาพที่ 10. สืบค้นจาก

http://healthregion10.go.th

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ. (2565). รายงานสถานการณ์สุขภาพประชาชนในจังหวัดศรีสะเกษ.

สืบค้นจาก http://sisakethealth.go.th

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ. (2566). รายงานสถานการณ์สุขภาพประชาชนในจังหวัดศรีสะเกษ.

สืบค้นจาก http://sisakethealth.go.th

อ้อมฤทัย มั่นในบุญธรรม. (2562). ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมโดยการเสริมสร้างความรอบรู้ด้าน

สุขภาพในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและชะลอไตเสื่อม ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสำราญ. วารสารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น, 1(2), 121–132.