The Relationship Between Health Literacy and Preventive Behaviors Against Liver Fluke Disease and Cholangiocarcinoma Among Residents in Bua Hung Subdistrict, Rasi Salai District, Sisaket Province
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
This descriptive cross-sectional study aimed to examine personal factors, health literacy, and preventive behaviors related to liver fluke infection and cholangiocarcinoma, as well as to explore the relationship between health literacy and these preventive behaviors among residents of Bua Hung Subdistrict, Rasi Salai District, Sisaket Province. The sample consisted of 186 individuals aged 15 years and above, identified as being at risk of liver fluke infection. Participants were selected using a two-stage random sampling method: proportional allocation according to the number of at-risk individuals in each village, followed by simple random sampling from the list of screened individuals. Data were collected using a researcher-developed questionnaire with a reliability coefficient (Cronbach’s Alpha) of 0.93. Descriptive statistics (frequency, percentage, mean, and standard deviation) and inferential statistics (Pearson’s correlation coefficient) were used for data analysis, with a significance level of 0.05.
The results revealed that most participants were female, aged 60 years and older, had completed primary education, worked in agriculture, and had an average monthly income of less than 3,000 Baht. Overall health literacy was at a high level (M = 3.94), with the highest score in self-management skills for disease prevention (M = 4.31). Preventive behaviors were also at a high level (M = 4.05). A statistically significant strong positive correlation was found between health literacy and preventive behaviors (r = 0.643**, p < 0.001). The findings highlight the importance of enhancing health literacy in the community to improve preventive behaviors sustainably. Relevant agencies should utilize the findings to develop appropriate educational strategies and health promotion activities tailored to the local context of high-risk communities.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูล (เขียนข้อกำหนด)
References
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2561). แผนยุทธศาสตร์ทศวรรษกำจัดปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ปี 2559–2568. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
กระทรวงสาธารณสุข, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ และหน่วยงานภาคีที่เกี่ยวข้อง. (2555). ยุทธศาสตร์กำจัดพยาธิใบไม้ตับ ลดมะเร็งท่อน้ำดี วาระคนอีสาน. นนทบุรี:สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติและกระทรวงสาธารณสุข.
ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. (2561). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: แนวคิดและการประยุกต์ใช้. วารสารสุขศึกษา, 41(1), 1–12.
ธนากร วรัมพร, ยุวดี สาระพันธ์, และสุนิศา แสงจันทร์. (2563). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนในพื้นที่หมู่ 3 บ้านซับถาวร ตำบลไทยอุดม อำเภอคลองหาด จังหวัดสระแก้ว. วารสารสภาการสาธารณสุขชุมชน, 3(2)
พันธะกานต์ ยืนยง และสุรเดช สำราญจิตต์. (2567), ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงกับทักษะซอฟต์ สกิลของผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ, 9 (1), (มกราคม – เมษายน 2567) หน้า 32 – 44 (ISSN: 2985 - 1084).
พิกรม อโศกบุญรัตน์, สุรเดช สำราญจิตต์, จันทร์จารี เกตุมาโร และมิ่งขวัญ ศิริโชติ. (2566).ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริบาลผู้สูงอายุของเภสัชกรคลินิกในจังหวัดนครปฐม.วารสารพยาบาลทหารบก. 24 (3), (กันยายน - ธันวาคม 2566). หน้า 312 – 319 (TCI-1 ISSN: 2651-2181).
เพ็ญผกา ปัญจนะ, และลัดดา ศิลาน้อย. (2566). การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีสำหรับเยาวชน. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 46(2), 72–87.
ปทุมรัตน์ เอกพจน์, สุรเดช สำราญจิตต์ และมิ่งขวัญ ศิริโชติ. (2566). ความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้และพฤติกรรมการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ของผู้รับบริการจากหน่วยบริการปฐมภูมิ อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร.วารสารพยาบาลทหารบก. 24 (3), (กันยายน - ธันวาคม 2566). หน้า 197 - 204 (TCI-1, ISSN: 2651- 2181).
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบัวหุ่ง. (2566). รายงานอัตราการเสียชีวิตด้วยมะเร็งท่อน้ำดี/มะเร็งตับในพื้นที่ตำบลบัวหุ่ง ปี 2562–2566. ศรีสะเกษ: โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบัวหุ่ง.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ. (2567). สรุปผลการนิเทศงานสาธารณสุขผสมผสานระดับจังหวัดศรีสะเกษ: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ.
สุรเดช สำราญจิตต์. (2566). พฤติกรรมสุขภาพทางการสาธารณสุข. กรุงเทพมหานคร: คณะสาธารณสุขศาสตร์, มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
หทัยกาญจน์ ยางศรี, ประภาเพ็ญ สุวรรณ, และสุรีย์ จันทรโมลี. (2564). การพัฒนารูปแบบความรอบรู้ด้านสุขภาพใน ชุมชนเพื่อป้องกันการติดโรคพยาธิใบไม้ตับในจังหวัดบึงกาฬ.วารสารควบคุมโรค, 47(Suppl 1), 848–858.
อภิชาต ภัทรธรรม. (2557). การศึกษาความชุกของโรคพยาธิใบไม้ตับในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย. วารสารวิจัยสาธารณสุข, 8(2), 45–53.
Dao, T. H., et al. (2016). Opisthorchis viverrini: A human carcinogen that should be prevented. Acta Tropica, 159, 138–143.
Best, John W. (1977). Research in Education. 3rd ed. Englewood Cliffs, New Jersey, Prentice Hall, Inc.
Krejcie, R.V., & D.W. Morgan. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement 30(3), 607–610.
Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine, 67(12), 2072– 2078.
World Health Organization. (1998). Health promotion glossary. Geneva: World Health Organization.
