การพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนาน (Multidrug-resistant tuberculosis, MDR-TB) : กรณีศึกษา

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: รายงานการพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคดื้อยารุนแรงหลายขนานในสถาบันบำราศนราดูร เพื่อเป็นแนวทางให้บุคลากรพยาบาลในการพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคดื้อยารุนแรงหลายขนาน โดยให้การพยาบาลตั้งแต่แรกรับจนถึงจำหน่ายกลับบ้าน

วัตถุประสงค์การศึกษา: การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากรณีศึกษาการพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนาน

ระเบียบวิธีการศึกษา: การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษารายกรณีเฉพาะผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาที่มีการติดเชื้อ HIV ร่วมด้วย ทำการเก็บรวบรวมข้อมูล จากนั้นนำมาวิเคราะห์แล้วนำเสนอผลการศึกษาตามวัตถุประสงค์การศึกษา

ผลการศึกษา: ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาที่มีการติดเชื้อ HIV ร่วมด้วย ซึ่งองค์ความรู้ในปัจจุบัน พบว่าการติดเชื้อ HIV เป็นหนึ่งในปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อวัณโรคดื้อยา และ ทำให้ผลการรักษาไม่ดี เท่าที่ควร แต่ผลการรักษาจะดีขึ้นอย่างชัดเจนหากสามารถเริ่มยาต้านไวรัสในผู้ป่วยกลุ่มนี้ให้เร็วที่สุด นับตั้งแต่ผู้ป่วยวัณโรคทราบผลตรวจ HIV ปัญหาที่ผ่านมาที่ทำให้การเริ่มยาต้านไวรัสยังคงช้ากว่าที่ควร คือแพทย์ผู้รักษายังไม่มั่นใจเรื่องการแพ้ยาและปัญหา drug interaction ระหว่างยารักษาวัณโรคและยา ต้านไวรัส เป็นต้น

สรุปผล:  การติดเชื้อ HIV ในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยามีส่วนช่วยเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดวัณโรคดื้อยา ซึ่งส่งผลให้การรักษามีประสิทธิภาพต่ำกว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ อย่างไรก็ตาม หากเริ่มใช้ยาต้านไวรัส (ART) ทันทีที่ทราบผลตรวจ HIV ผลการรักษาจะดีขึ้นอย่างชัดเจน ปัญหาที่เคยทำให้เริ่มยาต้านไวรัสล่าช้าในอดีต มาจากความกังวลของแพทย์เกี่ยวกับการแพ้ยาและการมีปฏิกิริยา (drug interaction) ระหว่างยารักษาวัณโรคกับยา ART