การใช้อัลตราซาวด์อีลาสโตกราฟีประเมินภาวะพังผืดของตับในผู้ป่วยที่มีภาวะโภชนาการเกิน ซึ่งเสี่ยงต่อภาวะไขมันพอกตับในอำเภออุทุมพรพิสัย โดยเปรียบเทียบกับค่า FIB-4 index และ NAFLD fibrosis score
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ภาวะโภชนาการเกินเป็นปัจจัยเสี่ยงที่นำไปสู่โรคไขมันพอกตับซึ่งสามารถทำให้เกิดตับอักเสบและภาวะพังผืดในตับ วิธีวินิจฉัยมาตรฐานของไขมันพอกตับคือการเจาะชิ้นเนื้อของตับ แต่เป็นวิธีการที่รุกล้ำและมีผลข้างเคียงจึงไม่เป็นที่นิยม การวินิจฉัยไขมันพอกตับในกลุ่มคนอ้วนโดยวิธีการอัลตราซาวด์มีความไวลดลงเมื่อเทียบกับกลุ่มประชากรทั่วไป ทำให้มีความเสี่ยงที่จะไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาที่เหมาะสม เป็นการศึกษาวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบ cross sectional study มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสอดคล้องในการใช้ตรวจอัลตราซาวด์อีลาสโตกราฟีประเมินระยะความรุนแรงของพังผืดในตับเปรียบเทียบกับค่าFIB-4 index และ NAFLD fibrosis score ศึกษาในกลุ่มประชากรที่มีค่าดัชนีมวลกายมากกว่าหรือเท่ากับ 25 kg/m2 จำนวน 219 ราย โดยใช้อัลตราซาวด์อีลาสโตกราฟีเปรียบเทียบกับค่า FIB-4 index และ NAFLD fibrosis score เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม การตรวจอัลตราซาวด์และผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ โดยเก็บข้อมูลระหว่างเดือนมกราคม ถึงเดือนมีนาคม พ.ศ.2567 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ความถี่ ร้อยละ และ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานสำหรับตัวแปรต่อเนื่องที่มีการกระจายตัวแบบปกติ และ ความสอดคล้องและความสัมพันธ์ของผลการตรวจอัลตราซาวด์กับค่า FIB-4 index, NAFLD fibrosis score และค่าปัจจัยพื้นฐานของผู้เข้าร่วมวิจัย โดยใช้ Spearman's rank correlation coefficient, Chi-Square test และ one-way ANOVA กำหนดค่านัยสำคัญทางสถิติที่ p-value< 0.05
ผลการศึกษา พบว่า ผู้เข้าร่วมวิจัยทั้งหมด 219 ราย พบว่าความรุนแรงของพังผืดที่ได้จากการตรวจอัลตราซาวด์มีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกันข้ามกับค่า FIB-4 index โดยมีค่า correlation coefficient = -0.165 , p=0.015และไม่พบความสัมพันธ์ที่มีนัยสำคัญทางสถิติกับค่า NAFLD fibrosis score ( p-value = 0.734 ) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของภาวะพังผืดจากการตรวจอัลตราซาวด์ในทิศทางเดียวกันคือค่าดัชนีมวลกายและโรคเบาหวาน/ภาวะก่อนเบาหวาน ซึ่งมีค่า correlation coefficient = 0.287, p<0.001 และ 0.189, p=0.005 ตามลำดับ
สรุปพบว่า ความรุนแรงของภาวะพังผืดที่ได้จากการตรวจอัลตราซาวด์มีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกันข้ามกับค่า FIB-4 index และไม่มีความสัมพันธ์กับค่า NAFLD fibrosis score
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูล (เขียนข้อกำหนด)
References
ปริญญาพร บุญประสพ. (2022). การเปรียบเทียบการตรวจอัลตราซาวนด์อีลาสโตกราฟี่และการตรวจไฟโปรสแกนสำหรับการวินิจฉัยและแสดงระยะพังผืดของตับในผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบบีและซี. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์, 37, 373–380. https://doi.org/https://he02.tci-thaijo.org/index.php/MJSSBH/article/view/258912.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ(2566). (2566, December 5). ร้อยละของประชากรวัยทำงานอายุ 15-59 ปีที่มีค่าดัชนีมวลการปกติ https://ssk.hdc.moph.go.th/hdc/reports/report.php?cat_id=46522b5bd1e06d24a5bd81917257a93c&id=64baebe49ae9f932bdde7660b8ff9d0d#.
Angulo, P., Hui, J. M., Marchesini, G., Bugianesi, E., George, J., Farrell, G. C., Enders, F., Saksena, S., Burt, A. D., Bida, J. P., Lindor, K., Sanderson, S. O., Lenzi, M., Adams, L. A., Kench, J., Therneau, T. M., & Day, C. P. (2007). The NAFLD fibrosis score: A noninvasive system that identifies liver fibrosis in patients with NAFLD. Hepatology, 45(4), 846–854. https://doi.org/10.1002/hep.21496.
Blanco-Grau, A., Gabriel-Medina, P., Rodriguez-Algarra, F., Villena, Y., Lopez-Martínez, R., Augustín, S., Pons, M., Cruz, L. M., Rando-Segura, A., Enfedaque, B., Riveiro, M., Casis, E., Ferrer-Costa, R., Buti, M., & Rodriguez-Frias, F. (2021). Assessing liver fibrosis using the fib4 index in the community setting. Diagnostics, 11(12). https://doi.org/10.3390/diagnostics11122236.
Chiang, D. J., Pritchard, M. T., & Nagy, L. E. (2011). Obesity, diabetes mellitus, and liver fibrosis. In American Journal of Physiology - Gastrointestinal and Liver Physiology (Vol. 300, Issue 5). https://doi.org/10.1152/ajpgi.00426.2010.
da Silva, L. de C. M., de Oliveira, J. T., Tochetto, S., de Oliveira, C. P. M. S., Sigrist, R., & Chammas, M. C. (2020). Ultrasound elastography in patients with fatty liver disease. In Radiologia Brasileira (Vol. 53, Issue 1, pp. 47–55). Colegio Brasileiro de Radiologia. https://doi.org/10.1590/0100-3984.2019.0028.
Fruh, S. M. (2017). Obesity: Risk factors, complications, and strategies for sustainable long-term weight management. Journal of the American Association of Nurse Practitioners, 29, S3–S14. https://doi.org/10.1002/2327-6924.12510.
Gharibvand, M., Asare, M., Motamedfar, A., Alavinejad, P., & Momeni, M. (2020). Ultrasound shear wave elastography and liver biopsy to determine liver fibrosis in adult patients. Journal of Family Medicine and Primary Care, 9(2), 943. https://doi.org/10.4103/jfmpc.jfmpc_828_19.
Gopalakrishna, H., Fashanu, O. E., Nair, G. B., & Ravendhran, N. (2023). Association between body mass index and liver stiffness measurement using transient elastography in patients with non-alcoholic fatty liver disease in a hepatology clinic: a cross sectional study. Translational Gastroenterology and Hepatology, 8. https://doi.org/10.21037/tgh-22-1.
Graupera, I., Thiele, M., Serra-Burriel, M., Caballeria, L., Roulot, D., Wong, G. L. H., Fabrellas, N., Guha, I. N., Arslanow, A., Expósito, C., Hernández, R., Aithal, G. P., Galle, P. R., Pera, G., Wong, V. W. S., Lammert, F., Ginès, P., Castera, L., & Krag, A. (2022). Low Accuracy of FIB-4 and NAFLD Fibrosis Scores for Screening for Liver Fibrosis in the Population. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 20(11), 2567-2576.e6. https://doi.org/10.1016/j.cgh.2021.12.034.
Han, S., Choi, M., Lee, B., Lee, H. W., Kang, S. H., Cho, Y., Ahn, S. B., Song, D. S., Jun, D. W., Lee, J., & Yoo, J. J. (2022). Accuracy of Noninvasive Scoring Systems in Assessing Liver Fibrosis in Patients with Nonalcoholic Fatty Liver Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis. Gut and Liver, 16(6), 952–963. https://doi.org/10.5009/gnl210391.
Hazzan, R., Abu Ahmad, N., Habib, A. S., Saleh, I., & Ziv, N. (2024). Suboptimal reliability of FIB-4 and NAFLD-fibrosis scores for staging of liver fibrosis in general population. JGH Open, 8(2). https://doi.org/10.1002/jgh3.13034.
Ito, T., Nguyen, V. H., Tanaka, T., Park, H., Yeh, M. L., Kawanaka, M., Arai, T., Atsukawa, M., Yoon, E. L., Tsai, P. C., Toyoda, H., Huang, J. F., Henry, L., Jun, D. W., Yu, M. L., Ishigami, M., Nguyen, M. H., & Cheung, R. C. (2023). Poor Diagnostic Efficacy of Noninvasive Tests for Advanced Fibrosis in Obese or Younger Than 60 Diabetic NAFLD patients. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 21(4), 1013-1022.e6. https://doi.org/10.1016/j.cgh.2022.05.015.
Khov, N., Sharma, A., & Riley, T. R. (2014). Bedside ultrasound in the diagnosis of nonalcoholic fatty liver disease. In World Journal of Gastroenterology (Vol. 20, Issue 22, pp. 6821–6825). Baishideng Publishing Group Co. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i22.6821.
Kladchareon, N., Treeprasertsuk, S., Mahachai, V., Wilairatana, P., & Kullavanijaya, P. (2004). The prevalence of nonalcoholic steatohepatitis in Thai patients with non-HBV, non-HCV chronic hepatitis. Journal of the Medical Association of Thailand = Chotmaihet Thangphaet, 87 Suppl 2, S29-34.
Kogachi, S., & Noureddin, M. (2021). Noninvasive Evaluation for Nonalcoholic Fatty Liver Disease and Nonalcoholic Steatohepatitis. In Clinical Therapeutics (Vol. 43, Issue 3, pp. 455–472). Excerpta Medica Inc. https://doi.org/10.1016/j.clinthera.2021.01.012.
Kudaravalli, P., Savio, ;, & Affiliations, J. (n.d.). Nonalcoholic Fatty Liver Continuing Education Activity. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541033/?report=printable.
Kumar, R., Kumar, S., & Prakash, S. S. (2023). Compensated liver cirrhosis: Natural course and disease-modifying strategies. World Journal of Methodology, 13(4), 179–193. https://doi.org/10.5662/wjm.v13.i4.179.
Shetty, A., Yum, J. J., & Saab, S. (2019). The Gastroenterologist’s Guide to Preventive Management of Compensated Cirrhosis. In Gastroenterology & Hepatology (Vol. 15).
Sterling, R. K., Lissen, E., Clumeck, N., Sola, R., Correa, M. C., Montaner, J., Sulkowski, M. S., Torriani, F. J., Dieterich, D. T., Thomas, D. L., Messinger, D., & Nelson, M. (2006). Development of a simple noninvasive index to predict significant fibrosis in patients with HIV/HCV coinfection. Hepatology, 43(6), 1317–1325. https://doi.org/10.1002/hep.21178.
van Kleef, L. A., Sonneveld, M. J., de Man, R. A., & de Knegt, R. J. (2022). Poor performance of FIB-4 in elderly individuals at risk for chronic liver disease – implications for the clinical utility of the EASL NIT guideline. In Journal of Hepatology (Vol. 76, Issue 1, pp. 245–246). Elsevier B.V. https://doi.org/10.1016/j.jhep.2021.08.017.
Viganò, M., Pugliese, N., Cerini, F., Turati, F., Cimino, V., Ridolfo, S., Rocchetto, S., Foglio, F., Terrin, M., La Vecchia, C., Rumi, M. G., & Aghemo, A. (2022). Accuracy of FIB-4 to Detect Elevated Liver Stiffness Measurements in Patients with Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: A Cross-Sectional Study in Referral Centers. International Journal of Molecular Sciences, 23(20). https://doi.org/10.3390/ijms232012489.
Xu, X. lan, Jiang, L. shun, Wu, C. si, Pan, L. ya, Lou, Z. qi, Peng, C. ting, Dong, Y., & Ruan, B. (2022). The role of fibrosis index FIB-4 in predicting liver fibrosis stage and clinical prognosis: A diagnostic or screening tool? In Journal of the Formosan Medical Association (Vol. 121, Issue 2, pp. 454–466). Elsevier B.V. https://doi.org/10.1016/j.jfma.2021.07.013.