การศึกษาปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับในหัตถการทางรังสีร่วมรักษาระบบลำตัวโรงพยาบาลวชิระภูเก็ต

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: รังสีร่วมรักษาเป็นหัตถการที่มีเป้าหมายในการให้การรักษาแก่ผู้ป่วยผ่านทางหลอดเลือด โดยการใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์จำเพาะที่มีขนาดเล็กหรือสารอนุภาคขนาดเล็กใส่เข้าไปในร่างกายของผู้ป่วยเพื่อการวินิจฉัยและรักษาโดยเครื่องเอกซเรย์หลอดเลือดเพื่อนำทางในการทำหัตถการซึ่งจะใช้เวลาที่ค่อนข้างนานกว่าการเอกซเรย์ทั่วไปและขึ้นอยู่กับพยาธิสภาพของผู้ป่วย ส่งผลทำให้ผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีมากขึ้น จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการนำค่าปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับมาวิเคราะห์เพื่อเปรียบเทียบกับค่าอ้างอิงทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับจากการตรวจทางรังสีร่วมรักษาระบบลำตัวของโรงพยาบาลวชิระภูเก็ต และนำไปเปรียบเทียบกับค่าปริมาณรังสีอ้างอิง ของการตรวจทางรังสีร่วมรักษาระบบลำตัวจากการศึกษาอื่นๆ

วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบย้อนหลัง โดยเก็บข้อมูลผู้ป่วยที่ได้รับการทำหัตถการทางรังสีร่วมรักษาระบบลำตัวโดยรังสีแพทย์ในโรงพยาบาลวชิระภูเก็ต จำนวน 210 ราย ระยะเวลาตั้งแต่เดือนกันยายน 2564 ถึงเดือนมิถุนายน 2566 โดยศึกษาใน 3 หัตถการคือ การให้สารเคมีบำบัดเฉพาะที่ผ่านทางหลอดเลือดแดงรักษามะเร็งตับ การฉีดสารอุดหลอดเลือดที่ผิดปกติระบบลำตัว และการใส่สายระบายน้ำดีผ่านทางผิวหนัง 

ผลการศึกษา: พบว่าหัตถการให้สารเคมีบำบัดเฉพาะที่ผ่านทางหลอดเลือดแดง ผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีสะสมเฉลี่ยสูงสุด 189.07 เกรย์ต่อพื้นที่ตารางเซนติเมตร ใช้เวลาในการเอกซเรย์เฉลี่ย 26.87 นาที ส่วนหัตถการระบายน้ำดีออกจากตับผ่านทางผิวหนัง ผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีสะสมเฉลี่ยต่ำสุด 9.09 เกรย์ต่อพื้นที่ตารางเซนติเมตร ใช้เวลาในการเอกซเรย์เฉลี่ย 3.41 นาที ส่วนการใช้สารอุดหลอดเลือดที่ผิดปกติระบบลำตัว ผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีสะสมเฉลี่ย 52.34 เกรย์ต่อพื้นที่ตารางเซนติเมตร ใช้เวลาในการเอกซเรย์เฉลี่ย 19.17 นาที

สรุปผล: ค่าปริมาณรังสีสะสมจากงานวิจัยนี้ เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับปริมาณรังสีอ้างอิงมาตรฐานของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข 2564 และมาตรฐานสากลพบว่าค่าปริมาณรังสีสะสมจากการศึกษานี้มีค่าน้อยกว่าค่าอ้างอิงมาตรฐาน